Athens Video Dance Project σαν σε Καλειδοσκοπιο

Το Athens Video Dance Project είναι ένα πολυτροπικό φεστιβάλ που προσφέρει στο κοινό του πολλά περισσότερα από όσα ο τίτλος του υπόσχεται. Εκτός από τις προβολές ταινιών χορού, όπως περιγράφει το όνομά του, στους χώρους της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών εκτυλίσσονται ταυτόχρονα πολλά συμβάντα. Παραστάσεις και συζητήσεις στο χώρο του θεάτρου, σεμινάρια και διαλέξεις, site specific χορογραφικά project και μία καταπληκτική εμπειρία εικονικής πραγματικότητας στους διαδρόμους, καθώς και ένας χορευτικός περίπατος με το ενδεικτικό όνομα "Promenade", στην αίθουσα «Νίκος Κεσσανλής». 

Είναι τόσο πυκνός ο ρυθμός του φεστιβάλ, τόσες οι δράσεις που συμβαίνουν παράλληλα, ώστε είναι αδύνατο να τo παρακολουθήσει κανείς ολόκληρο. Έτσι, υπήρξε κόσμος που παρακολούθησε κυρίως τις performance ενώ άλλοι, επέλεξαν να δουν περισσότερο τις ταινίες.

Λίγα λόγια για την "Promenade" 

Πριν μπούμε στην αίθουσα «Νίκος Κεσσανλής» μας δόθηκε μία σαφή οδηγία: πως είμαστε ελεύθεροι να μετακινηθούμε στο χώρο κατά το δοκούν, έχοντας ωστόσο περιορισμό στο χρόνο.

Χορευτές και χορεύτριες βρισκόταν σε διάφορα σημεία του χώρου, δίνοντας καθένας τη δική του «παράσταση». Κάποιες απ' αυτές ήταν στημένες για να τις παρακολουθήσεις από απόσταση, άλλες ζητούσαν τη δική σου συμβολή, όπως το να δώσεις μία οδηγία ή να χτενίσεις τα μαλλιά της χορεύτριας, ενώ οι περισσότερες επικαλούταν την επίδραση που προκαλεί η εγγύτητα με το σώμα που χορεύει.  Υπήρχαν δράσεις που μετακινούταν στο χώρο, επιλέγοντας κυρίως ως «μέσο» την κίνηση, ενώ άλλες εμπλέκονταν με τη μουσική ή ακόμη και με το λόγο. Το εξαιρετικά ενδιαφέρον στην "Promenade" εντοπίζεται στο γεγονός πως αντιστρέφει τη σχέση με το χορευτικό έργο. Εφόσον ουσιώδη παράμετρο μίας χορευτικής πράξης αποτελεί η διάρκεια της, η ιδέα του χρονικού περιορισμού, καθορίζει την πρόσληψη, προκαταβάλει τη συνάντησή μας με τα έργα, επιλέγοντας τι θα δούμε και για πόση ώρα. 

Παρόλο που οι παραστάσεις χορού σε μουσεία δεν συνιστούν σήμερα μία πρωτοποριακή ιδέα, ο τρόπος με τον οποίο συν-κινούνται στην "Promenade" διαφορετικού ύφους χορευτικές πράξεις, διατηρεί μία φρεσκάδα. Επιπλέον, η συνύπαρξη των χορευτικών δράσεων με τα έργα των αποφοίτων της Σχολής Καλών Τεχνών έδινε τροφή για σκέψεις σχετικά με τις τροπικότητες, τις μορφές και τα θέματα που απασχολούν συσχετικά τους νέους καλλιτέχνες, τόσο των εικαστικών όσο και του χορού. 

Οι ταινίες

Καθώς έμπαινα στις αίθουσες της Καλών Τεχνών, ακολουθώντας το νήμα που δημιουργούσε η μία ταινία μετά την άλλη, αφέθηκα σε ένα βομβαρδισμό ερεθισμάτων, τα οποία κατάφεραν να κινητοποιήσουν ποικίλους συνειρμούς.

Women in Action
Οι ταινίες ήταν μοιρασμένες σε διάφορες ενότητες, με κεντρική εκείνη που ονομαζόταν "Women in Action". Κίνητρο για τη συγκεκριμένη ενότητα, όπως σημειώνεται στο πρόγραμμα του φεστιβάλ, είναι πως «παρά το γεγονός ότι η βιομηχανία του κινηματογράφου είναι κυρίως ανδροκρατούμενη, στην περιοχή του video dance παρατηρείται ακριβώς το αντίθετο».

Το ίδιο θα μπορούσε να πει κανείς και για τα ποσοστά των φύλων στα μαθήματα και τις δράσεις χορού γενικότερα, που στην Ελλάδα, "γέρνουν" πλειοψηφικά υπέρ των γυναικών, με εξαίρεση ίσως σήμερα τους παραδοσιακούς όπου φαίνεται να υπάρχει μία σχετική ισορροπία. Οι λόγοι για τους οποίους οι άντρες ασχολούνται λιγότερο με το χορό αλλά και γενικότερα τις πρακτικές του σώματος -εκτός από συγκεκριμένους τρόπους εκγύμνασης όπως το τρέξιμο, το ποδόσφαιρο, τα γυμναστηριακά όργανα ή οι πολεμικές τέχνες- είναι κυρίως κοινωνικοί και έχουν απασχολήσει ήδη αρκετά την έρευνα.

Το ζήτημα αυτό προέκυψε και στη συζήτηση που ακολούθησε το ντοκιμαντέρ ΚΙΝ.Ω. της Χρυσάνθης Μπαδέκα που αποτυπώνει συγκινητικά ό,τι συμβαίνει στο μάθημα «Κινητήρας Ω» στο ομώνυμο στούντιο χορού. Τα μαθήματα αυτά αποτελούν μία πολυσήμαντη πρακτική ιδιαίτερα σημαντική για τις συμμετέχουσες, όπως τουλάχιστον το εξέφρασαν οι ίδιες στην κάμερα αλλά και ζωντανά. Μία  εξαιρετική πρωτοβουλία ορίζουν αυτές οι συναντήσεις στον Κινητήρα όσο και το ίδιο το ντοκιμαντέρ. Συζητώντας ανοιχτά και με θετικό πρόσημο για ζητήματα ηλικίας και καλλιτεχνικής έκφρασης σε μία εποχή όπου νεοφιλελεύθερες πολιτικές εμφανίζουν τους ηλικιωμένους ως βάρος της κοινωνίας, αισθάνθηκα να διεκδικούμε ξανά το δικαίωμα σε μία ποιοτική «ωρίμανση» συμμαχώντας έτσι στην αποδοχής της συνθήκης του «να μεγαλώνεις».

Σχετικά με τις τροπικότητες της «τόλμης» που υιοθετούν οι κινηματογραφίστριες που φιλοξενήθηκαν στο AVDP για να "εκθέσουν μεγάλα κοινωνικά ζητήματα"- όπως η συνύπαρξη, o έρωτας, η εργασία, η εγκατάλειψη, η επικοινωνία, η ηλικία, η ιδιαιτερότητα, το φύλο, η μητρότητα, ή η συλλογικότητα- θα έλεγα ότι αφορούν περισσότερο μια εσωτερικότητα και μια ευαισθησία και λιγότερο μια περιγραφική κατάδειξη ή μια αφοριστική καταγγελία. 

Τα παραδείγματα πολλά, θα αναφέρω ενδεικτικά μερικά: η άλλη ματιά στην εγκυμοσύνη που μας έδωσε το Carriage, η τρυφερότητα για την ηλικία που παρουσίασε το Vanitas, η αίσθηση της κοινότητας σε αρμονία με τον χώρο που απέπνεε το Traverse, η σωματικότητα μίας ερωτικής ιστορίας στο Chest, ο χορός ενάντια στην άνωση της Julie Gautier ή η ανάδειξη των αντιφάσεων στις συλλογικές πρακτικές όπως αποτυπώνεται στο ντοκιμαντέρ της Κωνσταντίνας Μπούσμπουρα Working dancers.

Εκτός από την τέχνη του κινηματογράφου με την οποία συναντιέται ο χορός και τη μουσική με την οποία έχει οργανική σχέση, μοιάζει εξαιρετικά ενδιαφέροντας και ο τρόπος με τον οποίο ο χορός συνομιλεί με το χώρο: δίνει ορατότητα στις γεωγραφίες (Haru, Särö, Gatha), επανα-διεκδικεί την πόλη (Handstand, Justin Gouin, Chest, Millove, El mar, Post), αναδεικνύει το τοπίο (Τraverse, Anasa, Dance little chick, Some ways to get rid of the body), επανα-κατοικεί τους τόπους εργασίας (Business is brutal), τις αίθουσες χορού (Kareklosou, Karmamilonga) και του μουσείου (Αfter Titsa) τους τόπους επιτήρησης (Le stanze della follia, A sight for sore eyes) και ιδιαίτερα τους «φθαρμένους»  χώρους  (Time subjective in objective time, Homunculus, Intrinsic Moral Evil).

Devil's Lungs

Ακόμη, μία εξατομικευμένη εμπειρία του χώρου αλλά και του τι είναι μία παράσταση, προσέφερε το φετινό AVDP, έξω από τις αίθουσες προβολών, εκείνη που γίνεται εφικτή μόνο με την διαδραστική τεχνολογία του 3D video VR360^ο. Φορώντας κανείς μία μάσκα εικονικής πραγματικότητας και ακουστικά, βυθιζόταν αιφνίδια σε μία παράσταση, στην οποία ήταν ο μόνος θεατής. Μία ψιθυριστή φωνή σε περιέβαλε αρχικά, ένας ποδηλάτης με φωτεινές ρόδες έκανε ένα γύρο γύρω σου, η ανάσα του ακορντεόν σου έδινε ρυθμό, ο ήχος του και performer βρισκόταν ολόγυρά σου σε ένα ανοίκειο τσίρκο, που θύμιζε ήρωες του Tim Burton και «μυστικιστικές μυθολογίες της Φιλανδίας», χώρας δημιουργίας του έργου. Το Devil's Lungs των Reetta-Kaisa Iles και Anne Mari Kivimaki υπήρξε μία συναρπαστική χορευτική, μουσική και χωρική εμπειρία που επιθυμούσες να κρατήσει περισσότερο από τα δέκα λεπτά της διάρκειάς του.  

Κλείνοντας

Αν ο κόσμος γίνεται «μικρότερος» μέσα από τις νέες τεχνολογίες, πιο προσιτός από ότι ήταν, τότε η εμπειρία του Athens Video Dance Project μοιάζει με ένα πυκνό και γρήγορο ταξίδι. Σαν να αναγνωρίζουμε ότι κατοικούμε σε έναν κόσμο ποικίλο και πολυτροπικό. Σαν να περιπλανόμαστε σε έναν κινητό χώρο γεμάτο ενδεχόμενες κατευθύνσεις και διαστάσεις, στις οποίες πολλές κινήσεις είναι πιθανές. Σαν να καταλαβαίνουμε τον πολιτισμό με όρους ταξιδιού που μπορεί να φιλοξενήσει τις μεταβαλλόμενες αλήθειες, τις συναντήσεις, τους ορίζοντες, τα τοπία μίας κοινωνίας. Σαν μία προσπάθεια χαρτογράφησης του κόσμου, ακολουθώντας κάποια από τα πλέγματά του, όπως το χορό, που συνδέουν τους κατοίκους του. Σαν να αναγνωρίζουμε την αποσπασματικότητα αυτής της καταγραφής φιλμογραφώντας ταυτόχρονα κάποιες από τις στάσεις αυτής της τοπογραφίας. Και, εφόσον μιλάμε για χορό, είναι σαν να παραδεχόμαστε ότι η ζωή, οι ιδέες, οι ταυτότητες, οι πολιτισμοί διατηρούν μία αίσθηση ρευστότητας, καθώς βρίσκονται συνεχώς σε κίνηση. Ένας «μεταμοντέρνος», θα λέγαμε, τρόπος να βλέπουμε τον κόσμο.

https://www.youtube.com/watch?v=tZu3oLddH0Y